افزایش تنشهای سیاسی و احتمال گسترش جنگ در منطقه خلیجفارس، عبور از تنگه هرمز را برای کشتیها پرهزینهتر از همیشه کرده است.
آبراهی که روزانه حدود ۲۰ درصد نفت جهان را عبور میدهد، حالا به میدان تهدیدات نظامی، ناامنی دریایی و جهش بیمهها و کرایههای حملونقل تبدیل شده است.
در قلب خلیج فارس، جایی که نفت و امنیت به هم گره خوردهاند، تنگهای باریک، اما حیاتی قرار دارد که سرنوشت انرژیجهان را در دست دارد. تنگه هرمز نهتنها شاهراه صادرات نفت خاورمیانه، بلکه نقطه تلاقی منافع اقتصادی، ژئوپلیتیکی و امنیتی قدرتهای منطقهای و جهانی است. حالا بااوجگیری تنشهای نظامی در خاورمیانه و احتمال سرایت جنگ به این آبراه استراتژیک خطر از نفس افتادن جریان تجارت جهانی بیش از هر زمان دیگری احساس میشود. آنچه درنگاه نخست یک بحران منطقهای بهنظر میرسد، میتواند بهسرعت به بحرانی جهانی درحوزه انرژی، حملونقل، بیمه و تجارت تبدیل شود.
بنبست در شاهراه نفت
تنگه هرمز با عرضی کمتر از ۴۰ کیلومتر، نقطه اتصال خلیج فارس به دریای عمان است؛ گذرگاهی که با عبور روزانه میلیونها بشکه نفت خام، شریانحیاتی انرژی جهان به شمار میرود. حالا این تنگه استراتژیک، در معرض مستقیم تهدیدات جنگی قرار گرفته و هرگونه اختلال در آن میتواند تبعاتی فراتر از منطقه وحتی جهان داشته باشد.
جهش بیمهها، کاهش اشتیاق کشتیرانی
با تشدید تنشها، ریسک عبور از خلیج فارس بهطرز چشمگیریبالا رفته است. شرکتهای بیمه برای مسیرهایی که در شعاع خطر قرار دارند، نرخهای جدیدی اعلام کردهاند. برای مثال، نرخ بیمه خطرات جنگی برای هر کانتینر به بیش از۲۰۰ دلار افزایش یافته؛ در حالی که برخی کرایههای حملونقل نیز تا ۵۰ درصد رشد کردهاند. همین موضوع باعث شده بسیاری از خطوط کشتیرانی، مسیرهای جایگزین اماطولانیتر را انتخاب کنند.
بیمههای جنگی وارد فاز جدید شدند
افزایش نرخ «War RiskInsurance» تنها بخشی از هزینههای جدید است. بهواسطه بالا رفتن خطر درگیری، شرکتهای کشتیرانی ناچار به پرداخت هزینههای بیشتری درقالب دستمزدهای جنگی برای خدمه، هزینههای امنیتی و تجهیزات حفاظتی شدهاند. همه این موارد در نهایت به افزایش قیمت تمامشده کالاهای وارداتی منجر خواهد شد.
طوفان و شن، تهدیدی افزون بر جنگریسکهای طبیعی نیز شرایط را پیچیدهتر کردهاند. جریانهای دریایی شدید، مه غلیظ، طوفانهای شن و نوسانات جزر و مد، ناوبری در تنگه هرمز رادشوار کردهاند. در کنار این عوامل، جنگ الکترونیک موجب اختلال در سیستمهای ناوبری کشتیها شده و خطر بروز تصادفات را افزایش داده است.
بنادر در مرز تابآوری
در حالی که ناامنیها و اختلالات منطقهای افزایش یافته.بنادری، چون جبل علی، بصره، بندرعباس و خارک تلاش کردهاند عملیات خود را حفظ کنند. اما سایه تهدیدات نظامی بر عملکرد لجستیکی این بنادر سنگینی میکند و حتی تاخیرهای جزئی میتواند زنجیره تأمین را مختل کند.
بار مالی بیمه بر دوش واردکنندگان
یکی از تبعات مستقیم تنشها، افزایش نرخ حق بیمه بدنه کشتیهاست. در برخی موارد، این نرخ از ۰.۱ درصد به ۰.۸ درصد در بنادری مانند بوشهررسیده است. شرکتهای بیمهای زیر نظر کلوپهای بینالمللی P&I، مسئول صدور بیمهنامههایی برای پوشش خسارات ناشی از آلودگی نفتی و مسئولیتهای مدنی مالکان کشتی هستند؛ اماحتی آنها نیز به بازنگری در نرخنامههای خود روی آوردهاند.
حمل غلات دو برابر گرانتر شد
تنشها تنها به صنعت نفت محدود نمیشود. کرایه حمل غلاتاز بنادر دریای سیاه به بندر امام خمینی به حدود ۴۰ تا ۵۰ دلار به ازای هر تن رسیده، اما اگر مبدأ بارگیری از مناطق جنگی مانند روسیه یا اوکراین باشد، این عددتا ۶۰ دلار افزایش مییابد. این ارقام تقریباً دو برابر کرایه حمل از سایر کشورهای منطقه است و تأثیر مستقیمی بر بازار داخلی دارد.
چشمانداز پرابهام صادرات و واردات
افزایش هزینههای بیمه و حملونقل نهتنها صادرات ایران را در تنگنا قرار داده، بلکه باعث شده واردات نیز با تأخیر، افزایش قیمت و ریسکمواجه شود. در شرایطی که جهان هنوز از تبعات بحرانهای زنجیره تأمین دوران کرونا و جنگ اوکراین رهایی نیافته، ناامنی در تنگه هرمز میتواند بار دیگر مسیر تجارتجهانی را با چالش روبهرو کند. https://safireenergy.ir/vdcj.xeafuqevmsfzu.html